Son güncelleme 19 Mayıs 2024 - 15:46
Seçimlerde yüzde 10 barajı ve hazine yardımı ile ilgili açıklamaları ile gözlerin çevrildiği AYM Başkanı Haşim Kılıç ve 4 üyenin daha önce bir partinin ‘hazine yardımı başvurusu’ ile ilgili verdiği kararda şerh koydukları belirlendi. Kılıç ve üyelerin 2008 yılındaki bu tavrının önümüzdeki günlerde verecekleri kararda etkili olacağı düşünülüyor… AYM’nin vereceği karar özgürlükler anlamında önemli. İktidarın ‘tehditvari’ sözlerine rağmen özellikle baraj konusunda nasıl bir karar vereceği kestirilemeyen Yüksek Mahkeme’nin bazı üyelerinin hazine yardımı konusundaki sınırlamayı daha önce Anayasa’ya aykırı buldukları ortaya çıktı…
Ahmet AÇIKAY
Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Haşim Kılıç’ın bireysel ve önceki günde AYM’nin resmi açıklaması ile yeniden alevlenen ‘yüzde 10 seçim barajı ve siyasi partilere hazine yardımı’ ile ilgili yeni bilgiler gün yüzüne çıktı. AK Parti kanadının ‘hukuk yoluyla tehditvari’ konuşmaları dikkate alınınca özelikle baraj konusunda AYM’nin bir karar vermesi zor gözüküyor ancak hazine yardımı ile ilgili demokratik bir düzenlemenin yapılacağına ise kesin gözüyle bakılıyor. Çünkü AYM Başkanı Haşim Kılıç ve 4 üyenin daha önce bu konudaki demokratik tavrı bu gün daha anlamlı bulunuyor. AYM’nin yapısı 2011 yılında yapılan referandumla değiştirilmiş 11 olan üye sayısı 17’ye çıkarılmıştı. Yeni üyelerin atama dönemleri ve siyasi süreçler de dikkate alınınca özellikle hazine yardımı konusunda alınacak tavrın millet iradesi yönünde olacağına kesin gözüyle bakıyor.
Kılıç Ve 4 Üye Daha Önce De Karşı Çıkmış
Anayasa’da siyasi partilere hazine yardımı konusunda ‘hakça ve yeterli düzeyde’ yapılması yönündeki metin, Siyasi Partiler Kanunu’ndaki düzenlemelerle geçersiz kılındığı gün gibi aşikar. Ancak bu konuda daha önce de hak ihlali olduğu düşüncesiyle birçok siyasi parti AYM’ye başvurarak hak ihlalinin giderilmesini talep etmişti. AYM bu güne kadar hep mevcut düzenin devamından yana kararlar alarak, herhangi bir demokratik karara imza atamamıştı. Ancak AYM’nin bu konuda aldığı kararlar oy birliği ile değil oy çokluğu ile alındığı da biliniyor. Özellikle şu an AYM Başkanı olan Haşim Kılıç ve Sacit Adalı gibi isimlerin daha önce de hazine yardımı konusunda demokratik olmayan kararlara şerh koyduğu ortaya çıktı.
Liberal Demokrat Partisi, 2002 yılında yapılan milletvekili genel seçimlerinde hazine yardımında hak ihlali yaptığı gerekçesiyle AYM’ye yaptığı başvuru 2008 yılında karara bağlanmıştı. O dönemde yüzde 7 şartı olan hazine yardımı ile ilgili AYM’ye yapılan başvuru da AYM’nin kararı olumsuz olmuş ancak karara şerh koyan isimler dikkat çekmişti. 2008/167 sayılı AYM kararında şerh koyan isimler arasında bu gün AYM Başkanı olan Haşim Kılıç, Üye Sacit Adalı, Üye Alifeyyaz Paksüt, Üye Fulya Kantarcıoğlu ve Üye Zehra Ayla Perktaş bulunuyor. O dönemde 11 üyesi bulunan yüksek mahkemenin 5 üyesi hazine yardımının Anayasa aykırı olduğunu belirtirken, 6 üye de aykırı olmadığına hükmetmişti.
Karşı Çıkanların Şerhleri Şöyle
Haşim Kılıç ve Sacit Adalı, koydukları şerhte şu sözlerle karara katılmadıklarını beyan etmişlerdi: …Milletvekili genel seçimlerinde toplam geçerli oyların %7’sinden fazlasını alan siyasi partilere de Devlet yardımı yapılır.” cümlesinin Devlet yardımından yararlanma eşiğini ölçüsüz bir şekilde belirlediğinden Anayasa’nın 2. maddesindeki hukuk devleti ilkesine, haktan yararlanma ve yaptırımlar bakımından küçük partilerle büyük partiler arasında eşitsizlik yarattığından Anayasa’nın 10. maddesine, bu nedenlerle devlet yardımının dağıtımında hakça bir sistem öngörmediğinden Anayasa’nın 68. maddesine aykırı olduğu düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmadık” AYM üyelerinden Fulya Kantarcıoğlu ve Zehra Ayla Perktaş’da şu cümlelerle karara şerh koymuştu: “Siyasi partilere yardım konusunda Anayasa’nın 68. maddesinin son fıkrasıyla yasa koyucuya tanınan takdir yetkisi bu fıkradaki “yeterli düzeyde ve hakça” ölçütleriyle sınırlandırılmıştır. Devlet yardımından sadece belli oranın üstünde oy almış siyasi partilerin yararlandırılması, partiler arasındaki fırsat eşitliğini bozarak kimilerini imtiyazlı duruma getirir. Bu durumun sadece Anayasa’nın 68. maddesinin son fıkrası buyruğuna değil hukuk devleti ilkesine de aykırılığı açıktır”
Saadet, Bbp, Dsp Başvuru Yapmıştı
Gündemin sıcak maddesi ile ilgili AYM’ye başvurular daha önce yapılmıştı. Bu darbe ürünü uygulama ile ilgili daha önce Saadet Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kamalak, Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici, Demokratik Sol Partisi Genel Başkanı Masum Türker bireysel başvuru haklarını kullanarak, partilerine aldıkları oy oranında Anayasa’nın ‘hakça paylaşım’ ilkesine göre hazine yardımı yapılmasını istemişti.
Hazine Yardımının Tarihi İse Şu Şekilde
Yüzde 10 seçim barajı ve yüzde 3 hazine yardımı barajı ile ülke gündemine tekrar gelen anti demokratik uygulamaların tarihi ise uzun yıllara dayanıyor. ‘Temsilde adalet, yönetim de istikrar’ sloganıyla iktidar çevrelerinin her dönem arkasında durduğu sınırlamaların ülke gündemine girdiği ilk tarih 1960’lı yıllar. 1965 yılında yasayla getirilen yüzde 5 hazine yardımı sınırlaması o dönemdeki AYM tarafından eşitliğe aykırı bulunarak kaldırılıyor. 1970’li yılların siyasi çekişmeleri sonrası 1980 yılında gerçekleşen askeri darbe ile asker, ‘siyasi partilere yardım olmaz’ diyerek hazine yardımını tamamen kaldırdı. 1984 yılında Başbakan Turgut Özal hazine yardımını geri getirerek, yüzde 7 ile sınırlandırdı. O tarihte AYM’ye yapılan başvuru ise reddedildi. 1990 yılında ise yüzde 7 oya bu sefer ‘seçimde 10 vekil çıkaran siyasi partiler de haktan yararlanabilir’ maddesi eklendi. 1995’te ise yüzde 7 olan oran yüzde 3’e çekildi. AKP ve CHP 2005 yılında birlikte hareket ederek yüzde 3’ü tekrardan yüzde 7’e yükseltti. Geçtiğimiz mart ayında ise demokratikleşme paketi adı altında ‘hazine yardımına getirilen yüzde 7 sınırlaması AKP tarafından tekrar yüzde 3’e çekildi.
AKP, 12 Yılda 945 Milyon TL Aldı
Devletin partilere ödediği hazine yardım rakamları ise dudak uçuklatıyor. Yerel seçimlerde 2 kat genel seçimlerde ise 3 kat olarak hesaplanan hazine yardımlarından yararlanan siyasi partiler bu konuda dört köşe. Sadece 2014 yılında bile 177 milyon AKP’ye, 92 milyon CHP’ye, 46 milyon MHP’ye olmak üzere toplamda 315 milyon TL para ödendi. BDP/HDP seçimlere bağımsız girdikleri için bu yardımdan faydalanamıyor. 2015 yılında yapılacak seçimlerde ise partilerin toplamda yaklaşık 500 milyon TL yardım alacağı ifade ediliyor. AKP’nin bile sadece 12 yılda hazineden aldığı para yardımı neredeyse 1 milyar TL. 12 yılda AKP devletten toplamda 945 milyon TL yardım aldı. CHP 12 yılda 481 milyon TL alırken MHP ise 278 milyon TL yardım aldı.
Uluslararası Rekabet Ağı (ICN) ve Dünya Bankası tarafından her yıl düzenlenen Rekabet Savunuculuğu Yarışması’nın 2024 yılı kazananlarından biri de Rekabet […]
Gergerlioğlu’dan Kırım Tatar ve Çerkes Halklarının Sürgünlerinin Yıl Dönümünde mesaj: Kırım Tatarı ve Çerkes Halklarının Sürgünlerinin Yıl Dönümünde Acıyı Bugün […]
Milliyetçi Sol Parti (MİLLİ SOL) Genel Başkanı Hüseyin Alpay, çiftçilerin borçlarının son 20 yılda 122 kat arttığını, 2023 yılında kapanan […]
14.05.2024 İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Sabah Gazetesi’nde yer alan yalan haberle ilgili olarak , açıklama yaptı. Yapılan yazılı […]
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, İstanbul’da görev yapan yabancı ülke misyon şefleriyle, ‘Başkonsoloslar Buluşması’nda bir araya geldi. Konuşmasında, İsrail’in Filistin’in Refah […]
İSKİ, 740 milyon liralık yatırımla, Çatalca’nın atık ve yağmur sularını birbirinden ayıracak, böylece çevre kirliliği ile su baskınlarının önüne geçecek […]
CHP Kocaeli Milletvekili Prof. Dr. Mühip Kanko, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda, engelli kamu görevlilerinin emeklilik döneminde yaşadığı sorunlara […]
TBMM Genel Kurulda konuşan DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, bu iktidar olduğu sürece emeklilerin durumunun düzelmeyeceğini söyledi. […]
DEM PARTİ Grubu adına genel kurulda konuşan Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, birçok ülkenin Çin’in Uygur Türklerine yaptığı soykırımı […]
Düşük maaşlar, güvencesiz çalışma koşulları, sosyal haklardan mahrum edilen PIKTES öğretmenlerinin yaşadığı mağduriyetler saymakla bitmiyor” diyen CHP Kocaeli Milletvekili Prof. […]
29 Nis 2024 0
Uluslarararası Strateji Uzmanı Başkanı Şener Mengene,...17 Nis 2024 0
Eylül Aşkın Türkiye Haber Portalı’nda hazırlayıp...07 Kas 2021 0
AK Parti Denizli Milletvekili, TBMM Plan ve...24 Nis 2021 0
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın babası Rüstem Tatar...10 Ara 2020 0
Cumhurbaşkanı Tatar: “Türkiye’nin güçlü...19 May 2024 0
GOOGLE’a Yükümlülükleri Yerine Getirmediği İçin Günlük Para Cezası Rekabet Kurulunun 08.04.2021 tarihli ve 21-20/248-105 sayılı kararında, GOOGLE’ın genel arama hizmetleri […]