Son güncelleme 19 Mart 2024 - 19:15
29 Tem 2018 Köşe Yazarları, Pervane MEMMEDLİ, Sürmanşet 0
Kıprıs türklerinin mücadile savaşı dastanlarda
Her milletin,ulusun bağımsızlığı, folklor ve edebiyatına büyük ölçüde yansımıştır. Çeşitli kelime türlerinde yeni eserlerin yaratılmasını teşvik eder. Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olan Kıbrıs adası 1878’de İngiltere’ye kiralandı. 1914’ten sonra İngiltere’nin tam kontrolüne geçti. 1925’te Lozan Antlaşması tamamen resmileşti.
Her yönüyle, üstünlüğünü ortaya koymada deneyim kazanmış olan İngiliz hakim tabakası yerel bir sömürge politikası yeriderek pek çok yöntemlere el atıyordu.
Resmi yazışmalarda “buyruk veren, emir alan”, sadık kulunuz, köleniz ve kimliği kırıcı bir çok sözcük ifadeler kullanılır, kamusal alanlarda yeni ve sert kurallarını uygulayaraq, ülkeyi kendiyasalarına uygun yöneltirdiler.
Tüm bunlar yerel halkın itirazına neden olur, bunun sonucu ise halk arasında dürlü, çeşitli “Talha’nın qerezi vardı bize, hiyleyle verdi bizi ingilise”, “düştüler ingilisin damına, dolabına” vb. gibi deyimler, söyləmələr oluşmaya başlıyordu.
Yabancıların koyduğu yasalara karşı çıkanlar, onlara baskı gösterenler halk tarafından sevilip alkışlanır, onların şanına türküler okunuyor, destanlar qoşulurdu.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin önde gelen kaşifi doktor İsmail Bozgurt şöyle yazıyor: “İngiliz tarzı kontrolün ardından 1878’den sonra Kıbrıs Türk destanında bir patlama meydana geldi.” I.Bozgurt, şu halk destanlarını “Hasanbullilar”, “Polis” (“Jandarma”), “Halig Arab”, “Mida”, “Gülsün Hanum” olarak adlandırıyor.
Bu destanların çoğunda, sömürge yönetimine karşı direniş, ulusal direnişe geniş ölçüde yansımıştır.
“Polis”, ( “Jandarma”) destanında çağın güncel durumu, İngiliz jandarma sisteminde ve hapishanelerdeki keyfilik, dayanılmaz ceza tedbirleri konusunda tutarlı ve inandırıcı sanatsal levhalar fazladır.
İsmail Bozkurt, bu destanın 33 şiir misradan oluşan farklı varyantlarda olduğunu bildiriyor.
“Halid Arab” ve “Gülsün Hanum” eposu, 1920 ler toplumunun geleneği, halkın hane ve kültürel özellikleri, vb. genel bir fikir üretme açısından çok önemlidir.
“Mida” destanında, meşhur bir Kıbrıs Türk kanun kaçağının yaşam olayları ana konudur.
Kıbrıs Türklerinin en yaygın ve bugüne dek de dillerde dolaşan, üzerinde araştırmalar yapılan destanı “Hasanbullilər” dir.
Dastan, yukarıda bahsedildiği gibi, İngiliz sömürge yönetiminin tarzına karşı halkın protestolarının bir tür sanatsal yansımasıdır.
Destan İngilizlerin haksız suçlamalarına maruz kalan ve onları yıldırmak için yıllardır dağlara sürülen üç kardeş hakkındadır. Bu üç kardeşin – Hasan, Mehmet ve Hüseyin’in yabancılara karşı mücadelesi sadece Kıbrıslı Türkleri değil, Rumlar arasında da yayılmış halk içerisinde olanlarla ilgili hem Türk, hem Yunanca destanlar oluşmuştu.
Hosni, güzel bir tüfek atacağım
Bir tarafa on düşman satıyorum
Insanları bir arada tutuyorum
Bitirəlim, ortalığı yakalım
Bize qarşı çıkan varsa, bakalım!
Hüsnü der ki, güzel silah atarım
On düşmani bir qurşuna satarım
İnsanları bir-birinə kataram
Kaçakların yaşam tarzı, karakteri, inançları ve inançları destanda geniş yer alır:
Zann etməyin biz şeytanız,
Biz er oğlu er müselmanız,
Ya vurulur, qurtuluruz bu candan,
Ya vurur, çekiliriz bu meydandan!
Diyerek, bu kardeşlerin İngiliz hükümdarlarına karşı çıkıyor, Kıbrıs Türklerinin sallnamelerini yazıyorlar.
Destanların tarihi geçmişten çok uzak değildir. Genellikle destanı destan yapmak için uzun bir zaman aralığına ihtiyaç vardır.
Destana sahip olmak her halkın payına düşmüyor. Bir milletin destanı olması için onun eski geçmişi ve tarihinde unutulmaz olan, büyük savaşlar hafızasına nesiller boyu meşgul eden olayların meydana gelmesi gerekir. Kıbrıs Türk Türklerinin destanı 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında tarihi olayları yansıtıyor.
Bir milletin destanı olmak için, antik tarihi ve tarihinde unutulmaz olayları ve büyük savaşları nesiller boyunca yer almalıdır. Kıbrıs Türklerinin destanı 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında tarihi olayları yansıtıyor.
Cumhuriyet Halk Partisi Bursa İl Başkanı Nihat Yeşiltaş, AK Parti Bursa İl Başkanlığına kayıtlı telefon numarasından Bulgaristan ve Yunanistan göçmeni […]
Ayvalık’ın AKP’li Belediye Başkan adayı Ali Gür’ün kentsel dönüşüm ve rezerv alanlarıyla ilgili yaptığı açıklama, Ayvalık’ta büyük tepkilere neden […]
Gelecek Partisi Bartın Belediye Başkanı Adayı Yasemin Dora Kurtkaya 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla açıklamada bulundu. Başkan adayı Kurtkaya! […]
Suriye’nin Halep şehrinde bir tıp fakültesi kurulmuştur bunun amacı nedir? Vatandaş Hastanelerden Randevu Alamıyor! Yoğun Bakımlarda Yer Yok! MR, Tomografi […]
Rekabet Kurulu 19.10.2023 tarihli toplantısında, Antep fıstığı alımı ve satımı alanında faaliyet gösteren bazı teşebbüslerin 4054 sayılı Rekabetin Korunması […]
Aile ve Gençlik Fonu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi için Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi adına söz alan Kocaeli Milletvekili […]
Ülkede yaşayan yabancıların ve özellikle müslümanların sorunlarını hiçe sayan siyasi partiler yerine, Türkler tarafından kurulmuş ve tüm yabancıları sahiplenmiş DENK […]
rdeşlerin hizmet yarışına girmelerine teşkilat olarak büyük mutluluk duyduklarını dile getirdi. BÜYÜK MUTLULUK DUYUYORUZ Mesut Ekrem, şöyle konuştu; 22 yıldır […]
Türkiye’de emeklilik sisteminin çıkmazlarını maddeler halinde sıralayan SGK uzmanı Özgür Erdursun emekli aylığı hesaplama sisteminin değişmesi gerektiğini belirtti. SGK uzmanı […]
Veriye dayalı teknolojiler ile dijital ekonomiyi destekleyen çok sayıda ve çeşitte ürün/hizmet gelişmekte. Kurum tarafından yapılan açıklamada; Ancak […]
07 Kas 2021 0
AK Parti Denizli Milletvekili, TBMM Plan ve...24 Nis 2021 0
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın babası Rüstem Tatar...10 Ara 2020 0
Cumhurbaşkanı Tatar: “Türkiye’nin güçlü...05 Ara 2020 0
—-Birinci Bölümün DEVAMI—-...03 Ara 2020 0
Kıbrıs Gazisi, Emekli Yarbay ve Yazar Atilla Çilingir...07 Mar 2024 0
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü kapsamında Efes Selçuk Belediyesi ve Efes Selçuk Kadın Platformu işbirliğiyle çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Sihirli […]